طی روزهای اخیر، شعله‌های سرکش آتش، بخش‌های وسیعی از جنگل‌های الیت در شهرستان چالوس استان مازندران را در کام خود فرو برده است. با گذشت بیش از ده روز از آغاز این بحران زیست‌محیطی، تلاش‌های بی‌وقفه نیروهای امدادی، منابع طبیعی و مردم محلی برای مهار کامل این آتش‌سوزی جنگل‌های الیت همچنان ادامه دارد. صبح امروز، با ورود دو فروند هواپیمای ایلوشین به منطقه، امیدها برای اطفای سریع‌تر حریق و نجات این ذخایر طبیعی ارزشمند افزایش یافته است.
چالش‌های نفس‌گیر در اطفای آتش‌سوزی جنگل‌های الیت
از دهم آبان‌ماه که اولین جرقه‌های آتش‌سوزی در جنگل‌های الیت چالوس آغاز شد، عوامل متعددی عملیات اطفاء حریق را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. مهم‌ترین این عوامل عبارتند از:
صعب‌العبور بودن منطقه: ماهیت کوهستانی و پوشش گیاهی متراکم جنگل‌های الیت، دسترسی نیروهای زمینی و انتقال تجهیزات سنگین را به محل‌های کانون حریق به شدت دشوار و طاقت‌فرسا ساخته است. این شرایط، زمان واکنش و توانایی مقابله با گسترش آتش را به طرز محسوسی کاهش می‌دهد.
وسعت و پراکندگی آتش: شعله‌ها به دلیل وزش باد و خشکی پوشش گیاهی، به سرعت در حال گسترش هستند و نقاط مختلفی را درگیر کرده‌اند که این موضوع مدیریت و تمرکز عملیات را پیچیده‌تر می‌کند.
با وجود این موانع، نیروهای مختلف از جمله یگان حفاظت منابع طبیعی، هلال احمر، نیروهای مردمی و محلی با روحیه جهادی و جانفشانی بی‌نظیر، از همان ساعات اولیه در خط مقدم مبارزه با این بلای طبیعی حضور داشته‌اند.
ورود ایلوشین به خط مقدم مهار آتش‌سوزی الیت؛ امید تازه برای مقابله هوایی
در پی شدت گرفتن آتش‌سوزی الیت و ناکافی بودن عملیات زمینی برای کنترل کامل شعله‌ها، نیاز به استفاده از تجهیزات هوایی سنگین به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شد. صبح امروز (شنبه، ۱ آذر ۱۴۰۴)، دو فروند هواپیمای اطفای حریق ایلوشین از نوع IL-76 که از جمله بزرگترین و قدرتمندترین هواپیماهای آتش‌نشان در جهان محسوب می‌شوند، وارد آسمان استان مازندران شدند تا به یاری تیم‌های زمینی بشتابند. این هواپیماها با قابلیت حمل حجم عظیمی از آب یا فوم اطفای حریق، می‌توانند در مدت زمان کوتاهی مناطق وسیعی را تحت پوشش قرار داده و ضرباهنگ مهار آتش را به شکل چشمگیری افزایش دهند. عملیات هوایی نقش مکملی حیاتی در کنار تلاش‌های زمینی ایفا می‌کند، به‌ویژه در هدف قرار دادن نقاطی که دسترسی زمینی به آن‌ها غیرممکن است.
جنگل‌های هیرکانی و پیامدهای عمیق آتش‌سوزی الیت بر محیط‌زیست
آتش‌سوزی گسترده در جنگل‌های الیت چالوس، تنها به تخریب پوشش گیاهی محدود نمی‌شود، بلکه پیامدهای عمیق‌تری برای اکوسیستم منطقه و حتی فراتر از آن دارد. جنگل‌های الیت بخشی جدایی‌ناپذیر از جنگل‌های باستانی هیرکانی هستند که به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند. این اکوسیستم‌های منحصر به فرد با قدمتی میلیون‌ها ساله، از نظر تنوع زیستی دارای اهمیت فراوان بوده و زیستگاه گونه‌های گیاهی و جانوری نادری محسوب می‌شوند.
پیامدهای این آتش‌سوزی شامل موارد زیر است:
نابودی پوشش گیاهی و زیستگاه جانوری: از بین رفتن درختان کهنسال و گونه‌های گیاهی نادر و همچنین آواره شدن یا مرگ گونه‌های جانوری.
افزایش فرسایش خاک: از بین رفتن ریشه‌های درختان و گیاهان، پایداری خاک را کاهش داده و خطر فرسایش و رانش زمین، به ویژه در فصول بارندگی، را تشدید می‌کند.
تغییرات اقلیمی محلی: آزاد شدن مقادیر زیاد کربن در جو و کاهش ظرفیت جذب دی‌اکسید کربن توسط جنگل‌ها، به گرمایش محلی و تشدید اثرات تغییر اقلیمی دامن می‌زند.
کارشناسان محیط‌زیست تأکید می‌کنند که بازسازی این مناطق تخریب‌شده، نیازمند ده‌ها سال زمان، برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری هنگفت است.
با ورود هواپیماهای ایلوشین و تداوم تلاش‌های شبانه‌روزی، امید می‌رود که فاز جدید عملیات بتواند به سرعت به مهار کامل آتش‌سوزی الیت منجر شود. مقامات محلی و کشوری بر لزوم ریشه‌یابی علل این حریق و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و مؤثر برای حفاظت از منابع طبیعی و میراث گرانبهای جنگل‌های هیرکانی تاکید دارند تا شاهد تکرار چنین فجایع زیست‌محیطی نباشیم.
مطالب مرتبط
- صدای مصدومان شیمیایی سردشت در سازمان OPCW طنین‌انداز شد؛ تلاشی برای تحقق عدالت جهانی
- فلسفه؛ آخرین سنگر انسانیت در برابر بحران‌های جهانی و ضرورت نقد ساختارهای قدرت از نگاه ژیژک
- قاضی ویژه دادگستری هرمزگان فرآیند ترخیص واگن‌های مترو و اتوبوس برقی تهران را تسریع می‌کند
- قاضی ویژه دادگستری هرمزگان فرآیند ترخیص واگن‌های مترو و اتوبوس برقی تهران را تسریع می‌کند